Bron: DS - 29/12/2014 - MICHIEL LEEN

Law square legt zich toe op publiek-private samenwerking

Veronique Vanden Acker is advocaat bij de balie van Brussel, met 20 jaar ervaring in administratief en publiek recht. Onlangs ging ze aan de slag bij Law Square. Na bijna drie decennia bij PwC vervoegde Ine Lejeune Law Square in april 2014. Ze is gespecialiseerd in tax policy, fiscale geschillen, en wereldwijde, Europese en Belgische btw-wetgeving.

Wat is publiek-private samenwerking (PPS) en zijn dergelijke constructies populair in België?

Vanden Acker: 'PPS is een verzamelnaam voor een breed gamma aan rechtsfiguren en projecten met vaak erg verschillende financieringsmodellen. In Vlaanderen is de PPS-constructie populairder dan in Wallonië. Het PPS-kenniscentrum en de investeringsmaatschappij PMV spelen daar waarschijnlijk een rol in. Maar negatieve ervaringen met vroegere projecten, zoals het waterzuiveringsstation in Noord-Brussel, zijn daar ook niet vreemd aan. Toen werd er een juridische vorm tussen het VK-model en een Belgische model gebruikt, terwijl een PPS-project staat of valt met een goede juridische basis.'

Het wettelijk kader was er dus wel?

Vanden Acker: 'De basisreglementering is overal hetzelfde, met kleine regionale verschillen. Voor grotere projecten is de wetgeving wel wat ingewikkeld. Op lokaal niveau zijn er twee manieren om je voor te bereiden: copy-paste van een bestaande aanbesteding - wat vaak slecht uitpakt - of samenwerken met technische, juridische en financiële adviseurs - wat enorm veel geld kost. Maar die voorbereiding heb je wel nodig. Eenmaal de gunningsprocedure is uitgeschreven, kun je geen substantiële veranderingen aan het project(-bestek) meer doorvoeren, want dan zou een eventuele beroepsprocedure veel kans op slagen hebben. Daardoor staan veel administraties weigerachtig tegenover PPS-constructies. Je hebt eerst een goed gedocumenteerd en gestructureerd project nodig. Pas dan zou de advocaat aan boord moeten komen.'

Lejeune: 'Het is de wereld op zijn kop als je eerst de juridische analyse maakt en dan pas de haalbaarheid onderzoekt. Eenmaal de doelen vastliggen, kun je die in wetgeving gieten.'

Vanden Acker: 'Voor juristen komt het erop aan dat de mensen de randvoorwaarden, essentiële kenmerken en vereisten kennen. Want bij een PPS-project ben je voor jaren vertrokken.'

Is PPS voor private investeerders interessant?

Vanden Acker: 'Je moet een verschil maken tussen de kleine en de grote dossiers. Voor iets relatief kleins, zoals een ondergrondse parking, heb je meestal een klassiek financieringsmodel, waarbij je geld leent tegen garanties. Daarbij kan het al eens gebeuren dat de bank de financiering weigert wanneer dat het project eigenlijk al vergund is. Bij grotere projecten heb je verschillende spelers. Banken die daarin stappen, doen dat aan andere voorwaarden. Er gaan lange due diligence-procedures aan vooraf. Dit doen ze alleen bij projecten met een capital expenditure van minimum 50 miljoen. Het is moeilijker om die financiering rond te krijgen.'

Waaraan ligt dat?

Vanden Acker: 'Voor de bank moet het dossier waterdicht zijn. Met de reglementering in België is het voor een advocaat moeilijk om zo'n juridische vaststelling te ondertekenen. De wetgeving is niet helemaal aangepast aan de ontwikkeling van grotere projecten.'

Aangepaste wetgeving kan een verschil maken?

Vanden Acker: 'De bedoeling van de nieuwe Europese regels is inderdaad meer rechtszekerheid creëren, vooral voor grotere projecten. De richtlijn van april 2014 is voor procedures en regels niet slecht, maar de definitie van een concessie blijft problematisch. Je zag al tijdens de onderhandelingen dat die definitie problemen veroorzaakte.'

Zijn er in het buitenland goede voorbeelden?

Vanden Acker: 'In het VK en Nederland neemt PPS een hogere vlucht, maar daar heeft men er veel meer ervaring mee. Sommige projecten hebben daar ook niet gemarcheerd zoals het hoort. De contracten zijn er vuistdik, met alle technische en andere bijlagen. In het VK wordt er wel meer in concessie gegeven aan privé-ondernemingen. Bij ons kiest men vaak voor traditionele oplossingen. De motivatie om toch aan PPS te doen, is om de openbare schuld te drukken. Wat niet altijd aanvaard wordt door de wetgever.'

Maar wat kan een doorslaggevend argument zijn om toch aan PPS te doen?

Vanden Acker: 'Openbare besturen worden zo verplicht om hun projecten beter uit te denken in alle fases. Als er dan nog goed wordt gewaakt over performantie-indicatoren en andere checks, is de privé-exploitatie een goede zaak voor een openbaar bestuur. Als ze bereid zijn om geld te stoppen in een goede voorbereiding, zullen ze op termijn besparen.'